مقاله برگزیده سیدمحمد سلطان‌الواعظین شیرازی

مقاله برگزیده

سیدمحمد سلطان‌الواعظین شیرازی
سیدمحمد سلطان الواعظین شیرازی (۱۳۱۴-۱۳۹۱ ه. ق) فرزند علی‌اکبر، از علمای بزرگ شیعه در قرن چهاردهم هجری قمری بود. مهم‌ترین تألیف ایشان کتاب شب‌های پیشاور است که مشروح مذاکره و مناظره او در طول ده شب با بعضی از علمای اهل سنت در پیشاور پاکستان در این کتاب ذکر شده است.
 

ولادت

سیدمحمد سلطان الواعظین در سال ۱۳۱۴ ه. ق در تهران چشم به جهان گشود.این تاریخ تولد به فرموده خود ایشان - با توجه به مقدمه‌ای که بر شب‌های پیشاور نوشته‌اند و در آن سال سفر خود به این شهر را در سن سی سالگی ذکر کرده‌اند - نیز تایید می‌شود.
 

نسب‌شناسی

خانواده‌ای که مرحوم سیدمحمد در آن به دنیا آمد از مهم‌ترین و معتبرترین سادات ایران بشمار می‌رود. نسب شریف وی چنان که آیت‌الله العظمی نجفی مرعشی نگاشته‌اند، با ۲۵ واسطه به حضرت موسی بن جعفر، امام کاظم (علیه‌السلام)، می‌رسد.
این سلسله شریفه در ایران - که به حضرت سید امیرمحمد عابد فرزند بلاواسطه امام هفتم حضرت موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) ختم می‌شود - دارای احترام خاصی در طول تاریخ بوده است. مهاجرت آن‌ها به ایران در زمان مامون و حضور حضرت ثامن الائمه، حضرت علی بن موسی الرضا (علیه‌السّلام)، در مرو صورت گرفته است، بدین شرح که سید امیرمحمد عابد به همراه حضرت سید امیراحمد (شاه چراغ) و جمع کثیری از بنی‌هاشم، از مدینه طیبه به قصد زیارت حضرت امام رضا (علیه‌السّلام)، به سوی ایران حرکت می‌کنند. قافله ایشان به دستور مامون، خلیفه عباسی، در شیراز متوقف می‌گردد. پس از این کاروانیان در سراسر ایران متفرق می‌شوند و هر یک دیاری را برای خویش برمی‌گزینند.
حضرت سید امیرمحمد عابد فرزندان عالی قدری داشته است که افضل آن‌ها در علم و زهد و تقوی، حضرت سید ابراهیم مجاب بوده است. نوادگان او در قرون اخیر به مجابی شهره گشته‌اند. یکی از این سادات جلیل‌القدر مجابی، مرحوم آقا سیدحسن واعظ شیرازی می‌باشد. وی جد بزرگ مرحوم سلطان الواعظین است. (آقا سیدحسن) در مسیر سفری که به مشهد مقدس داشته است، به تقاضای فتحعلی‌شاه قاجار در تهران اقامت گزیده و به وعظ و خطابه و تبلیغ مشغول می‌شود.

وی در سال ۱۲۹۱ ه. ق درگذشت. بعد از او فرزندش آقا سیدقاسم بحرالعلوم که به زهد و تقوی مشهور بود ریاست (نقابت) سلسله جلیله سادات شیرازی را به دست گرفت؛ تا آن که ایشان نیز در سال ۱۳۰۸ ه. ق به رحمت ایزدی پیوست و در کنار پدر ارجمندش در کربلای معلی مدفون گردید. بعد از ایشان ریاست این خاندان به مرحوم حاج سید علی‌اکبر اشرف الواعظین پدر صاحب ترجمه، مرحوم سلطان الواعظین رسید.
 

پدر

حاج سیدعلی‌اکبر اشرف الواعظین شیرازی، پدر سلطان الواعظین، شیخ الطائفه و رئیس جمعیت بسیاری از سادات شیراز از پرچمداران دیانت و مروجین مذهب و شریعت بود. ایشان سال‌ها در تهران به ترویج و تبلیغ مشغول بود تا آن که حوادث مشروطه پیش آمد.
در این ایام که اختلاف‌های بین گروه‌های مختلف و روحانیت فزونی یافته بود و هر روز حادثه‌ای رخ می‌داد، مرحوم اشرف الواعظین به کرمانشاه نقل مکان کرد و در این شهر ماندگار شد. او در کرمانشاه قدرت و نفوذ بسیاری یافت و در برابر دشمنان دین و معاندین سدی استواری گشت. وی در ترویج شرع انور و جلوگیری از انحرافات و ایستادگی در برابر ارباب تفکرهای گمراه کننده، نهایت سعی خود را مبذول داشت.
ایشان همواره مورد احترام و توجه مراجع و علمای عصر، همچون آیت‌الله العظمی میرزا محمدتقی شیرازی، آیت‌الله العظمی سیدمحمدکاظم طباطبایی یزدی، صاحب عروه، آیت‌الله العظمی آقا سیدابوالحسن اصفهانی و مرحوم آیت‌الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم بود. وی بعد از تقریباً هشتاد سال زندگی، در سپیده دم روز سه شنبه ۲۱ شعبان سال ۱۳۵۱ ه. ق در کرمانشاه بدرود حیات گفت.
مردم قدرشناس کرمانشاه که سال‌های طولانی از محضر آن واعظ دردمند استفاده کرده بودند، بعد از درگذشت وی نیز تجلیل خوبی از ایشان به عمل آوردند. آنان با تشییع کم‌نظیری پیکر پاکش را برای انتقال به عتبات عالیات عراق بدرقه نمودند.
جنازه ایشان به کربلای معلی منتقل شد و از آن جا که آن مرحوم سوابق طولانی در منطقه عراق داشت، در کربلا نیز استقبال مفصلی به وسیله مردم و علما از جنازه ایشان به عمل آمد. بعد از تشییع وی را در مقبره خانوادگی خودشان، جنب جد گرامیش حضرت سیدابراهیم مجاب، به خاک سپردند.
به مناسبت درگذشت مرحوم سیدعلی‌اکبر اشرف الواعظین از سوی آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری دروس حوزه علمیه قم تعطیل شد و مجلس ترحیمی نیز از سوی ایشان در مسجد بالاسر حرم مطهر حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) برگزار گردید.
 

تحصیلات و اساتید

سلطان الواعظین در همان اوان کودکی در خدمت پدرش مشغول فراگیری معارف دینی شد و سپس در مدرسه پامنار تهران از محضر اساتید و علمای دیگر بهره‌مند شد. ایشان پس از مدتی، در سال ۱۳۲۶ ه. ق، راهی عتبات عالیات شد و در جوار بارگاه سید و سالار شهیدان، حضرت ابی‌عبداللّه الحسین (علیه‌السّلام) در کربلای معلی اقامت گزید و مشغول تحصیل علوم دینی گردید.
ایشان در این شهر از محضر اساتیدی همچون آیت‌الله فاضل مرندی و آیت‌الله شهرستانی کسب فیض نمود.وی پس از مدتی به تهران بازگشت و بعد از درگذشت پدر گرامیش در سال ۱۳۵۱ ه. ق از آن جا به قم آمد. او از محضر برخی بزرگان حوزه علمیه قم نیز استفاده نمود.که برخی از آن‌ها عبارتند از:
ادامه

https://www.wikifeqh.ir/